Isoniazid (hidrazid nikotinske kiseline INH) je sintetski visoko spečifičan baktericid. Djeluje samo na mikroorganizme iz roda Mycobacterium (M. tuberculosis, M. bovis i nekih sojeva M. kansasii).
MEHANIZAM DEJSTVA
Ne zna se tačan mehanizam dejstva. Baktericidni efekat izoniazida ispoljava se samo na mikroorganizmima koji su u procesu diobe. Smatra se da dejstvom na sintezu lipida i nukieinskih kiselina, kao i inhibicijom sinteze mikolske kiseline, izoniazid dovodi do dezintegracije ćelijske membrane osjetijivih mikroorganizama.
FARMAKOKINETIKA
Izoniazid se dobro resorbuje iz gastrointestinalnog trakta. Prisustvo hrane smanjuje bioraspoloživost. Maksimalnu koncentraciju u serumu postiže za 1 - 2 sahata. Dobro prolazi u tjelesne tečnosti, uključujući i cerebrospinalnu (90% serum koncentracije), zatim tkiva, organe i ekskrete. Prolazi placentarnu barijeru. Metaboliše se u jetri procesom acetilovanja, čija je brzina genski uslovlijena. Osobe kod kojih je proces acetilovanja brz, 5 - 6 puta brže metabolišu izoniazid nego one kod kojih je proces spor. Izlučuje se putem urina 70 - 95% unijete doze za 24 sahata, pretežno u obliku metabolita, a manjim dijelom u nepromijenjenom obliku. Luči se mlijekom (dojenče treba pažljivo posmatrati zbog mogućih toksičnih efekata).
INDIKACIJE:
Sve vrste tuberkuloze
Prevencija:
• osoba koje su u bliskom kontaktu sa oboljelim,
• osoba sa pozitivnom kožnom tuberkulinskom reakcijom i rendgenskim nalazom na plućima, kod kojih nema pozitivnog bakteriološkog nalaza i koje nisu uzimale hemoterapiju,
• osoba sa pozitivnom kožnom tuberkulinskom reakcijom koje su na terapiji kortikosteroidima, imunosupresivima, ili imaju neku hematološku ili retikuloendotelijalnu bolest (leukemija, Hodgkins), zatim dijabetes melitus i sl.
DOZIRANJE I NAČIN PRIMJENE.
Terapija:
Odrasli: 5-10 mg/kg tjelesne mase dnevno. Maksimalna dnevna doza je 300 mg.
Djeca: 10-20 mg/kg tjelesne mase dnevno, zavisno od težine bolesti. Maksimalna dnevna doza je 300-500 mg.
Prevencija:
Djeca i odrasli: 300 mg dnevno.
Tablete isoniazida treba uzeti u jednoj dozi, 1 sahat prije ili 2 sahata poslije jela. Mogu se uzeti i uz jelo, ukoliko se jave gastrointestinalne smetnje.
KONTRAINDIKACIJE:
Preosjetljivost na izoniazid, akutna oboljenja jetre bilo koje etiologije, ranija oštećenja jetre izazvana izoniazidom, uključujući i hepatitis.
NEŽELJENA DEJSTVA:
Terapiju treba prekinuti ukoliko se jave ozbiljna neželjena dejstva kao što su groznica, artritis ili reakcije preosjetljivosti. Oprez je potreban u terapiji trudnica i dojilja, zatim starih osoba i bolesnika sa oštećenim bubrezima.
Izoniazid ne treba istovremeno uzimati sa simpatikolitičkim i parasimpatikolitičkim sredstvima, kao ni sa antihistaminicima. Neželjena dejstva izoniazida najčešće se ispoljavaju na nervnom sistemu i jetri. Periferni neuritis koji je praćen parestezijama stopala i šaka je neželjeno dejstvo vezano za CNS i javlja se češće kod dijabetičara, alkoholičara, starijih osoba i pothranjenih bolesnika.
Rijetko se javljaju encefalopatija, grčevi u mišićima, ataksija, stupor, zujanje u ušima, euforija, oslabljeno pamćenje, vrtoglavica. Neurotoksični efekti mogu da se preveniraju ili smanje primjenom 10 - 15 mg piridoksina dnevno, tokom terapije.
Prolazni porast transaminaza (SGOT, SGPT) i bilirubina javlja se tokom prvih 4 - 6 meseci lečenja.
Hipersenzitivne reakcije, reakcije na koži, limfadenopatija, vaskulitis i vrlo retko hipotenzija javljaju se 3-7 nedelja od početka liječenja.
Na prvi znak hipersenzitivnosti treba prekinuti primjenu lijeka. Rijetko se javljaju agranulocitoza, eozinofilija, trombocitopenija, methemoglobinemija i hemolitična sideroblastična ili aplastična anemija. Kao neželjena dejstva mogu da se jave i mučnina, povraćanje, epigastrični bol, suhoća usta, deficit piridoksina, hiperglikemija, metabolicka acidoza, retencija urina i ginekomastija.
INTERAKCIJA SA DRUGIM LIJECIMA:
* Antacidi (soli aluminijuma) --- smanjena resorpcija izonizida
* Antiepileptici (karbamazepin, etosuksimid, fenitoin) --- inhibicija metabolizma antiepileptika
* Benzodiazepini (diazepam, triazolam) --- inhibiran metabolizam i povećan efekat benzodiazepina, naročito diazepama
SAVJETI BOLESNIKU
Ne uzimati doze veće od propisanih i ne prekidati terapiju samoinicijativno. Upotreba alkohola je zabranjena za vreme terapije. Odmah se javiti lekaru ako se tokom terapije javi neki od slijedećih simptoma ili znaka: slabost, zamor, gubitak apetita, mučnina, povraćanje, žuta obojenost očiju i kože, tamno obojen urin ili trnjenje šaka i stopala.
Lijek čuvati na hladnom i suhom mjestu, zaštićeno od svjetlosti, u originalnom pakovanju, van domašaja djece.
| Pročitajte i ove vezane članke: |
... ... ... ... |
|
|